Przygotowanie do prób drukarskich
|
Poniższy tekst pochodzi z książki Profesjonalny druk. Przygotowanie materiałów autorstwa Claudii McCue wydanej w kwietniu 2007 przez wydawnictwo Helion. |
 Dodaj do koszyka! |
W zależności od harmonogramu realizacji zlecenia oraz specyfiki projektu możesz zostać zaproszony do zapoznania się z próbnymi wydrukami na różnych etapach pracy drukarni. Ze względu na to, że projekt zapewne "opatrzył Ci się" już do tego stopnia, że nie zauważasz niewielkich zmian w jego wyglądzie, uzależnionych od sposobu wydrukowania lub wizualizacji, podczas analizy wydruków próbnych należy zwrócić uwagę na kilka bardzo istotnych czynników.
Weryfikacja prób drukarskich
Próbne wydruki zdjęć niekiedy nazywa się próbami losowymi lub rozproszonymi, gdyż dotyczą one wyjętych z kontekstu publikacji materiałów graficznych. Jeśli nie jesteś pewien, w jaki sposób będą wyglądały na wydruku zeskanowane materiały lub cyfrowe zdjęcia, albo zastanawiasz się, na ile dobrze spisał się wykonawca skanów, to powinieneś poprosić o przeprowadzenie tego typu prób, zanim jeszcze drukarnia przystąpi do realizacji kolejnych etapów zlecenia. Analizując próbne wydruki zdjęć i ilustracji, zwróć uwagę na następujące aspekty:
| Wielkość | Czy wszystkie zdjęcia i ilustracje mają właściwe rozmiary? Jeżeli niektóre obrazy rastrowe użyte zostały w publikacji kilkukrotnie i za każdym razem mają inną wielkość, to czy dla każdego z tych obrazów przygotowane zostały oddzielne pliki uwzględniające różnice w ich rozdzielczości? |
|---|---|
| Kadrowanie | Czy poszczególne obrazy są wystarczająco duże, by wypełnić przydzieloną im w publikacji przestrzeń? Upewnij się, że żaden element graficzny nie został źle wykadrowany. Niemniej jednak, jeśli niezbędna jest tylko niewielka część dużego obrazu, to można z powodzeniem wykadrować niepotrzebny fragment, oszczędzając przestrzeń dyskową i skracając czas przetwarzania dokumentu. |
| Położenie | Czy obraz powinien być odwrócony w pionie lub w poziomie po umieszczeniu go w publikacji? |
| Kąt | Czy kąt obrotu wydrukowanego obrazu odpowiada kątowi, pod którym zostanie on umieszczony w publikacji? |
| Zgodność z oryginałem | Czy wydruk próbny dobrze odzwierciedla wygląd slajdu, odbitki czy zdjęcia cyfrowego, które dostarczyłeś do drukarni? |
Dochowanie wierności oryginalnej kolorystyce niektórych materiałów źródłowych może być bardzo trudne, choćby ze względu na subiektywną naturę tego typu porównań, lecz mimo wszystko należy oszacować względną zgodność z oryginałem, biorąc pod uwagę ograniczenia i możliwości farb CMYK.
| Kolor | Czy wydruk nie jest zbyt ciemny? A może za jasny? Czy kontrast obrazu jest wystarczający? Czy obiekty, które powinny być neutralne - białe, szare lub czarne - nie są zabarwione w niepożądany sposób? Przyjrzyj się szarym krawężnikom dróg lub ścianom betonowych budynków i upewnij się, że nie zawierają one domieszek czerwieni, niebieskiego lub zielonego koloru (taki efekt zwany jest przebarwieniem). |
|---|---|
| Szczegółowość | Czy w obszarach świateł i cieni widoczna jest wystarczająca liczba szczegółów? Jeśli oryginalny materiał nie jest zbyt szczegółowy, to brakujących detali nie da się sztucznie wygenerować, lecz istniejące powinny być zachowane. |
| Efekt mory | Niektóre tematy zdjęć, przede wszystkim chodzi o bardzo wzorzyste tkaniny lub drobne wzory geometryczne, mogą wymagać specjalnych zabiegów - choć czasem wystarczy nieznaczne rozmycie kłopotliwych fragmentów obrazu w Photoshopie. W razie wątpliwości trzeba pójść na kompromis - niekiedy lepiej jest ograniczyć czytelność detali obrazu i uchronić go w ten sposób od niepożądanego efektu mory. |
| Szparowanie | Wydruk próbny to doskonała okazja, by zapoznać się z jakością ścieżek odcinania narysowanych w celu wycięcia sylwetek obiektów z tła zdjęć, niezależnie od tego, czy przygotowałeś je samodzielnie, czy zleciłeś ich wykonanie drukarni. Krawędź, która na ekranie monitora wydaje się zupełnie poprawna, na wydruku może nieznacznie odbiegać od Twoich oczekiwań i będzie wymagać poprawek. |
| Retusz | Jeśli zamawiałeś retusz zdjęć, to sprawdź, czy jego efekty widać na wydruku. Czy dostrzegasz jakieś wady, które nadal wymagają poprawek? Czy rzuciły Ci się w oczy inne problemy, których nie zauważyłeś poprzednio, a na wydruku próbnym wydają się oczywiste i wymagają retuszu? |
Sprawdzanie wydruków próbnych pojedynczych stron
Nie każda drukarnia wykonuje wydruki próbne poszczególnych stron. Niektóre mogą zaprezentować Ci wydruki po impozycji, które spełniają podwójną rolę: po pierwsze, umożliwiają sprawdzenie treści i kolorystyki publikacji, a po drugie, umożliwiają (zarówno Tobie, jak i drukarzom) weryfikację numeracji stron, która jest wynikiem procesu impozycji. Przeglądając wydruki próbne stron, powinieneś zwrócić uwagę na następujące aspekty:
| Poprawna wielkość | Upewnij się, że strony publikacji mają właściwe rozmiary. |
|---|---|
| Spad | Sprawdź, czy pozostawiony spad ma wystarczającą szerokość. Jeśli zdjęcia i ilustracje przylegają do krawędzi stron, upewnij się, że nadmiarowe fragmenty tych obiektów są wystarczająco szerokie, by zapobiec błędom. |
| Zasięg elementów graficznych | Upewnij się, że żadne ilustracje, zdjęcia i tekst nie znajdują się w pobliżu krawędzi cięcia lub wewnętrznej krawędzi łamania. Takie elementy mogą zostać przycięte lub po prostu zniknąć w zagięciach kartek. |
| Poprawne czcionki | Sprawdź, czy tekst i napisy, które powinny być pogrubione lub napisane kursywą, rzeczywiście zostały wydrukowane w takich stylach. Sprawdź, czy zamiast oczekiwanej czcionki tekst w niektórych miejscach nie został zastąpiony czcionką Courier (niektóre systemy RIP sygnalizują w ten sposób problemy z zastępowaniem czcionek). |
| Nadmiarowy tekst | Przejrzyj tekst akapitowy na końcach ramek tekstowych i upewnij się, że zmieścił się on w całości. Najwygodniej jest porównać w tym celu wydruk próbny z drukarni z wydrukiem dokumentu źródłowego z domowej drukarki. |
| Zmiana układu tekstu | Odwróć wydruk próbny z drukarni i zetknij go krawędzią z wydrukiem dokumentu źródłowego, porównując symetrię tekstu na obydwu stronach. Jest to jeden z prostszych sposobów na wyłapanie różnic w układzie i podziale wierszy tekstu. Zmiana układu tekstu może nastąpić w wyniku podmiany czcionki lub niewłaściwego przenoszenia wyrazów. |
| Poprawne ilustracje | Sprawdź, czy umieszczono odpowiednie ilustracje we właściwych miejscach, szczególnie jeśli zleciłeś też retusz lub korekcję koloru obrazów rastrowych. |
| Kadrowanie | Sprawdź, czy wszystkie elementy graficzne są poprawnie wykadrowane i wypełniają przeznaczone dla nich ramki. |
| Efekty specjalne | Jeśli posługujesz się efektami cienia lub zmieniłeś przezroczystość wybranych fragmentów obrazu przy użyciu narzędzi dostępnych w programach InDesign, Illustrator czy QuarkXPress 7.0, to upewnij się, że wszystkie te efekty zostały poprawnie wydrukowane, szczególnie w miejscach, w których graniczą one lub nakładają się z elementami wydrukowanymi przy użyciu kolorów dodatkowych. |
| Linie, kreski i ramki | Sprawdź, czy są czytelne, jednolite i nie mają przerw. |
| Zalewki | Choć na wydrukach próbnych błędy pasowania nie powinny być widoczne, poszukaj brzydko wyglądających, ciemnych konturów obiektów w miejscach, w których wykonane zostało zalewkowanie. Niewielkie przyciemnienie krawędzi jest nieuniknione, lecz trzeba zminimalizować ten efekt, szczególnie w miejscach, w których stykają się ze sobą obiekty zamalowane jasnym kolorem. |
| Nadruki | Sprawdź, czy kolorowe tło pod czarnymi napisami i elementami graficznymi nie zostało wycięte, jeśli nie jest to konieczne. |
| Mieszanka rich black | Sprawdź, czy duże, czarne fragmenty projektu zadrukowane zostały mieszanką rich black; w przeciwnym razie poproś o zadrukowanie ich w taki sposób, by czerń była jednolita i wyrazista. To samo zastrzeżenie dotyczy wszystkich fragmentów projektu pokrytych jednym kolorem procesowym lub dodatkowym. |
| Efekt mory na niektórych zdjęciach lub wynikający z układu rastra. | Efekt mory może pojawić się nie tylko na wzorzystych teksturach i tkaninach, lecz również w wyniku nałożenia się pewnych kombinacji rastrów poszczególnych kolorów procesowych, na przykład żółtego i czerni. Efekt mory na zeskanowanych zdjęciach najczęściej powstaje na wzorzystych ornamentach i tkaninach, a ponadto może nie być bardzo widoczny podczas edycji obrazu na ekranie monitora. Po konwersji i wydrukowaniu takiego obrazu w postaci rastra pewne kombinacje wzorów czy tkanin w połączeniu z naturalną mozaiką punktów rastra mogą spowodować powstanie niepożądanych interferencji. Jeśli zauważysz tego typu efekt już na wydruku próbnym, nie ignoruj go. Zapytaj przedstawiciela firmy, czy taki mankament wymagał będzie dodatkowych zabiegów, takich jak ponowne skanowanie, rozmycie problematycznego wzoru czy nawet zmianę kąta rastra dla wybranych kolorów. |
| Elementy graficzne znajdujące się na styku stron | Sprawdź wyrównanie i kolorystykę obiektów, które zostały podzielone na dwie sąsiadujące strony. Upewnij się, że nie przeniesiono w ten sposób żadnego tekstu, a wszystkie elementy graficzne, które mają kończyć się na krawędzi złamywania, rzeczywiście kończą się w tym miejscu. |
| Kolory dodatkowe | Sprawdź, czy nie użyto w projekcie zbędnych kolorów dodatkowych. |
| Weryfikacja poprawek | Po wielokrotnym przejrzeniu wydruków próbnych zapewne masz ich dość, lecz to nie koniec. Najtrudniejsze dopiero przed Tobą. Po wprowadzeniu zmian dostaniesz kolejne wydruki, na których coraz trudniej będzie się skupić, gdyż poprawki na tym etapie obejmują głównie drobne błędy typograficzne. Przeglądając tego typu wydruki, warto uzbroić się w cierpliwość i poprzedni wydruk - położyć je na sobie i oglądając raz dolną, a raz górną stronę, porównać starszą i nowszą wersję projektu. |
| Weryfikacja wydruków typu "bluelines" | Elementy graficzne znajdujące się na styku stron. Upewnij się, że żaden tekst i elementy graficzne nie zostały niepoprawnie wykadrowane w pobliżu grzbietu publikacji. Zadbaj o to, by elementy sięgające blisko grzbietu były widoczne w całości. |
| Poprawna numeracja stron | Porównaj otrzymane wydruki z makietą utworzoną na etapie impozycji. Zmiany, które zaszły, począwszy od pierwszych wydruków próbnych. Sprawdź, czy nic nie zostało przeniesione lub usunięte, szczególnie jeśli w porównaniu do wcześniejszych wydruków próbnych poczynione zostały jakieś poprawki. |
| Zatwierdzenie wydruku próbnego | Podpisanie wydruku próbnego oznacza, że jesteś zadowolony z uzyskanych efektów. Podpis ten stanowi bardzo istotną część umowy i nakłada pewną odpowiedzialność zarówno na Ciebie, jak i na zleceniobiorcę. Jeżeli drukarni nie uda się uzyskać w druku efektu podobnego do zaakceptowanego wydruku próbnego, to wszelkie błędy i niedociągnięcia powinny być usunięte bez naliczania żadnych dodatkowych opłat. Z drugiej strony, jeśli to Ty nie zauważysz pewnych mankamentów projektu na wydruku próbnym, wprowadzenie pożądanych zmian będzie potraktowane jako odrębne zlecenie, za które trzeba będzie dodatkowo zapłacić. |
Obecność przy wydruku próbnym
Nie wszystkie zlecenia wymagają wykonania próbnego wydruku na maszynie drukarskiej. Jeśli wcześniejsze próbny były udane, a projekt nie wymaga zastosowania nietypowych gatunków papieru lub farb, to nie ma potrzeby zapraszania klienta do drukarni na tego typu próbę. Niemniej jednak zdarzają się sytuacje (i projekty), w których test w docelowym środowisku druku jest niezbędny - dzieje się tak szczególnie w przypadku zleceń realizowanych przy użyciu bardzo nietypowych gatunków papieru lub projektów o wysokim współczynniku ryzyka, na przykład biuletynów z raportami finansowymi. Nie pozwól, by hałas i zamieszanie panujące w drukarni osłabiły Twoją spostrzegawczość. Weź głęboki wdech - setki rozmaitych substancji i rozpuszczalników, które stanowią pokaźny procent objętości powietrza w każdej drukarni, mogą mieć działanie uspokajające. Ze względu na to, że drukarnie często pracują całą dobę, próbny wydruk może odbyć się o dowolnej porze dnia i nocy. Pracownicy drukarni zazwyczaj starają się choćby w przybliżeniu oszacować godzinę realizacji próby i poinformować o niej klienta, lecz ze względu na możliwość zmian w harmonogramie pracy zakładu godzina ta może ulec zmianie. Może się zdarzyć, że będziesz z niecierpliwością wpatrywał się w słuchawkę telefonu, czekając na zaproszenie do drukarni.
Oglądając próbkę druku, należy zwrócić uwagę na następujące rzeczy:
| Dokładność | Upewnij się, że wydruki z maszyny drukarskiej są takie same jak wykonywane wcześniej próby (próby kolorów i wydruki pozwalające zweryfikować treść i układ publikacji). Sprawdź elementy graficzne, przejrzyj układ tekstu i jego treść oraz kolorystykę wydruku. |
|---|---|
| Farba i papier | Zwróć uwagę na błędy pasowania, kolorów i pokrycia papieru farbą. Upewnij się, że farba nie jest rozmazana, a drobne elementy publikacji odwzorowane są wiernie i dokładnie. Niewielki tekst (szczególnie biały tekst na ciemniejszych, kolorowych tłach) może być niewyraźny; sprawdź jego czytelność. Zweryfikuj powtarzalność i spójność kolorystyki takich elementów, które powtarzają się na różnych stronach publikacji. Upewnij się, że elementy graficzne wydrukowane na dwóch sąsiadujących stronach są spójne i pasują do siebie - być może będzie to wymagało złożenia jednego egzemplarza wydrukowanej publikacji. Drobne poprawki mogą zostać wykonane wprost na maszynie drukarskiej, lecz poważniejsze problemy, takie jak konieczność powtórzenia zadruku jednolitych fragmentów w celu uzyskania odpowiednio równomiernego i wyrazistego koloru, zapewne wymagać będą przerobienia przynajmniej części projektu, ponownego naświetlenia form drukowych i powtórzenia próbnego wydruku od początku. |
| Zachowanie podłoża drukowego | Sprawdź, czy papier nie strzępi się i nie łuszczy (co objawia się w postaci odrywania drobnych płatków zadrukowanego podłoża; oderwane płatki pozostawiają po sobie drobne, niezadrukowane miejsca). Warto zwrócić na to uwagę szczególnie w przypadku grubych papierów o bardzo wyeksponowanej teksturze. Zobacz, czy papier nie marszczy się - to z kolei dotyczy głównie papierów o małej gramaturze. Sprawdź, czy zadruk nie prześwituje na drugą stronę kartki. Zdolny drukarz jest w stanie do pewnego stopnia skompensować niektóre wady podłoża drukowego, lecz jeśli papier zachowuje się bardzo źle, to należy rozważyć jego zmianę. Taka modyfikacja będzie wymagać rezygnacji z druku i przesunięcia realizacji projektu aż do czasu zamówienia i otrzymania nowego papieru. Wykonana próbka wyglądu farby na wybranym podłożu, polegająca na ręcznym naniesieniu pewnej ilości wybranego koloru, może nie zwiastować żadnego niebezpieczeństwa - mankamenty papieru niekiedy wychodzą na jaw dopiero po jego kilkukrotnym zadrukowaniu na dużym obszarze w docelowym środowisku druku, gdzie w grę wchodzą dodatkowo czynniki mechaniczne. |
| Pył i zarysowania | Poszukaj uważnie "oczek", czyli niewielkich, białych plamek na jednolicie zadrukowanych fragmentach papieru. Takie przekłamania spowodowane są osadzeniem różnych drobin na formie drukowej lub obciągu. Problem "oczek" można łatwo rozwiązać, usuwając dostrzeżone drobiny w maszynie drukarskiej. Zwróć też uwagę na przerwy i zarysowania widoczne w tekście lub na zadrukowanych fragmentach arkusza. |
Choć perspektywa zatrzymania i "zdjęcia" projektu z maszyny w celu usunięcia dostrzeżonych mankamentów może wydawać się przerażająca, szczególnie że z pewnością będzie ona wymagała odłożenia realizacji projektu w bliżej nieokreśloną przyszłość, lecz koszty takiego postępowania są i tak znacznie niższe niż zwrot gotowych materiałów od klienta i powtórzenie całego procesu od początku. Niestety, na każdym etapie procesu, począwszy od fazy projektowej przez weryfikację materiałów i kolejne próby w drukarni, istnieje wiele okazji do potknięć. Skupiając się na skorygowaniu kerningu dla nagłówka na czołówce, łatwo przeoczyć drobny błąd typograficzny na ostatniej stronie publikacji. Pośpieszne zastąpienie oryginalnego obrazu skorygowanym również jest doskonałą okazją do popełnienia błędów. Drobne mankamenty mogą sprawiać poważne problemy. Co gorsza, podczas realizowania dużych projektów nie sposób uniknąć sytuacji, w których każdy z projektantów obejmuje zaledwie pewien wycinek całości. To dlatego wykonywanie i analiza wydruków próbnych jest tak istotna. Niekiedy warto poprosić o pomoc ochotnika, który spędził nad realizowanym projektem znacznie mniej czasu niż Ty. Wbrew pozorom postronnemu obserwatorowi łatwiej jest zauważyć oczywiste błędy, gdyż jego sposób postrzegania nie jest "spaczony" wieloma godzinami ślęczenia nad zleceniem: "Przepraszam, że się wtrącam, ale czy w tej pustej ramce nie powinno być jakiegoś obrazka?".